هدف کلی :
شناسایی بیماران مبتلا به بیماریهای مشترک بین انسان وحیوان شامل :(تب مالت ، سالک ، کالاآزار ،توکسوپلاسموز، CCHF ، جنون گاوی ، تب هموراژیک ، سیاه زخم ، آنفولانزای پرندگان کیست هیداتیک حیوان گزیدگی ، بورلیا ، هاری و ......)
- اهداف اختصاصی :
• بیماریابی، درمان و پیگیری بیماران مبتلا به بیماری مشترک بین انسان و حیوان
• پیشگیری از عوارض بیماری
• کاهش ابتلاءوهزینه های اقتصادی ناشی از بیماری
• افزایش سلامتی و طول عمر بیماران
- برنامه ها و سطوح ارائه خدمات :
1-خانه بهداشت
• بیماریابی بموقع و مستمر
• ارجاع بیماران شناسایی شد ه به پزشک و نظارت بر درمان آنها
• پیگیری بیماران تا حصول بهبودی کامل
• آموزش به عموم مردم ، بیماران و اطرافیان بیمار بصورت مداوم
• همکاری با مسئولین در خصوص مبارزه با ناقلین بیماری و اتلاف سگهای ولگرد
• شناسائی کانونهای بیماری
• گزارش سریع موارد بیماری و فعالیتهای انجام شده به مراکز بهداشتی درمانی
2- مراکز بهداشتی درمانی :
• هماهنگی و آموزش مستمر بهورزان
• تدارک لوازم مورد نیاز خانه های بهداشت
• پایش و نظارت بر اقدامات بهورزان
• ارسال گزارش عملکرد فعالیتهای مرکز و خانه های بهداشت به مرکز بهداشت شهرستان
3- مرکز بهداشت شهرستان :
• آموزش رده های میانی پرسنل بهداشتی
• تهیه لوازم مورد نیاز مراکز بهداشتی درمانی و خانه های بهداشت
• هماهنگی و پشتیبانی اجراء برنامه ها
• پایش ونظارت دقیق مراکز بهداشتی درمانی و خانه های بهداشت
• گزارش موارد بیماری و فعالیتهای مراکز بهداشتی درمانی به مرکز بهداشت استان

4- مرکز بهداشت استان :
• برگزاری جلسات آموزشی و ابلاغ دستورالعمل های کشوری جدید به مرکز بهداشت شهرستانها
• هماهنگی وتدارک برنامه های مورد نیاز جهت اجراء
• پایش و نظارت برنامه ها در شهرستانهای تابعه
• آنالیز داده ها و ارسال پس خوراند به مراکز بهداشت شهرستانها
• گزارش نتایج اقدامات و فعالیتهای انجام شد ه به مرکز مدیریت بیماریها

تب مالت (Brucellosis)

اهمیت بهداشتی
این بیماری بیشتر یک بیماری شغلی است و نزد کسانی که با حیوانات یا بافت های آلوده کار می کنند، به خصوص کارگران کشاورزی، دامپزشکان و کارگران کشتارگاه ها مشاهده می شود. شیوع آن در مردان بیشتر از زنان است. هم چنین در مصرف کنندگان شیر و فراورده های لبنی غیر پاستوریزه شایع تر است.
بیماری به وسیله تماس با بافت، خون، ادرار و ترشحات بدن حیوان آلوده یا با خوردن شیر خام و فرآورده های شیری حیوانات آلوده منتقل می شود. آلودگی از راه تنفسی، فرد به فرد، جفت و خود تلقیحی واکسن دام ها نیز دیده می شود
تب( با الگوی مداوم، متناوب و یا نا منظم)، سر درد، ضعف، تعریق، درد مفاصل، کاهش وزن، افسردگی و درد عمومی بدن از علائم بالینی بیماری می باشند. بروسلا می تواند در کبد، طحال، استخوان ها و برخی اندام های دیگر عفونت چرکی موضعی ایجاد کند.
تشخیص
• جدا کردن عامل بیماری زا از نمونه های بالینی
• وجود تیتر سرمی بروسلا به روش آگلوتیناسیون برابر با 80/1 در حد اقل یک نمونه سرم
• افزایش حد اقل 4 برابر در تیتر آگلوتیناسیون بروسلا به فاصله 2 هفته
تعریف اپیدمیولوژیک

مورد مظنون
بیمار با علائم بالینی مطرح کننده بروسلوز که همراه با ارتباط اپیدمیولوژیک با موارد حیوانی مشکوک یا قطعی مبتلا به بیماری یا فرآورده های آلوده حیوانی باشد.

• مورد محتمل
مورد مظنونی که آزمایش رزبنگال مثبت داشته باشد در آزمایش رایت دارای تیتر مساوی یا بالای 80/1 باشد.
• مورد قطعی
مورد مظنون یا محتملی که تشخیص آن با یافته های آزمایشگاهی قطعی شود.
گزارش دهی:غیر فوری
پروتکل کشوری برخورد با بیماری
• اقدامات لازم در اولین برخورد با بیمار
• گزارش به مرکز بهداشت شهرستان
• درمان بیمار بر اساس پروتکل کشوری مطابق جدول 21-1
• آموزش به بیماران و اطرافیان
• اقدامات لازم برای اطرافیان یا بهداشت محیط
• اطرافیان بیمار باید از نظر مصرف فرآورده های مشابه که سبب بروز احتمالی بیماری شده است بررسی شود.
• شیر باید پاستوریزه شده باشد یا جوشانده شود.پنیر تازه به مدت حد اقل 2 ماه در آب نمک نگهداری و سپس مصرف شود.
اگر شما در بخش خصوصی فعالیت می کنید:
• به مراکز بهداشت شهرستان و یا استان محل اقامت خود گزارش دهید.
• بر اساس پروتکل کشوری بیمار را درمان کنید.
• به خانواده بیمار در مورد استفاده از مواد لبنی پاستوریزه آموزش دهید
• در صورت تمایل اطلاعات مربوط به بیماری تب مالت را در محدوده محل سکونت و با طبابت خود از مرکز بهداشت شهرستان خود جویا شوید.
• می توانید در برنامه های باز آموزی ویژه مراکز بهداشت شرکت کنید.



1- هپاتیت ویروسی

هپاتیت های ویروسی از جمله عفونتهای انسانی هستند که بطور اولیه کبد را گرفتار میکنند و یکی از عوامل مهم مرکز ومیر انسان در سطح جهان میباشند، هرساله حداقل یک میلیون نفر از جمعیت جهان در اثر ابتلا ، به هپاتیت های ویروسی تلف می شوند(1) در طی دهه اخیر پیشرفتهای چشمگیری در زمینه پیشگیری ، درمان هپاتیت های ویروسی و بالاخص استفاده بهینه از روشهای مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی حاصل شده است . در این مقاله جمع بندی پیرامون تازه ترین اطلاعات موجود راجع به اپیدمیولوژی هپاتیت های ویروسی در ایران و جهان و جدیدترین روشهای تشخیصی و درمانی هپاتیت های صورت گرفته است .

هپاتیتA:
این ویروس شیوع جهانی داشته و پیش بینی میشود سالیانه 4/1 میلیون نفر در جهان مبتلا، شوند(6) در بررسی که توسط Center for disease control and prevention (cdc) در سال 1997 انجام گرفتموارد علامت دار هپاتیت a در همان سال 90000 نفر ( شامل 100 مورد مرگ و میر ) و موارد بدون علامت 000/800/1 نفر 1 تخمین زده شد(7) : هپاتیت A عمدتاً از طریق دهانی – مدفوعی منتقل شده و در مناطقی که دارای وضعیت اجتماعی – اقتصادی پایینی هستند شیوع بیشتری دارد . در اغلب موارد ابتلا ، به هپاتیت Aسابقه ای از تماس ( دهانی – مدفوعی ) با فرد مبتلا وجود دارد . تاکنون انتقال مادر به جنین گزارش نشده و انتقال ویروس از طریق خونی راه مهم و شایعی برای انتقال این ویورس نمی باشدOutbreak های این ویروس در افراد یک جامعه به علت آب آلوده نیز میتواند ایجاد شود (جدول یک) ( 8)

جدول 1- انتقال ویروس هپاتیت A
1- تماس فرد با فرد
2- تماس های هموسکسوئل
3- تماس با آب با غذای آلوده
- غذاهای دریایی خانم یا کم پخته
- غذاهای آلوده شده توسط افراد آلوده که با غذا سرو کار دارند .
4- کارکنان مد کودک ها یا کودکستان ها
5- کارکنان مراکز سالمندان یا سایر مراکز عمومی
6- پرسنل نظامی
7- انتقال از طریق تزریق خون
8- انتقال از طریق مواد مخدر داخل وریدی
9- عدم وجود هرگونه عامل خطر شناخته شده


آمار های دهه گذشته نشان میدهد که اکثر کودکان کشورهای توسعه نیافته تا سن ده سالگی با این ویروس آلودگی پیدا میکرده اند (9) اما پیش بینی میشود ، که به علت بهبود وضعیت اقتصادی و معشیتی در کشورهای در حال توسعه درصد آلودگی در کودکان در سالهای آینده روبه کاهش گذارده و درصد بیشتری از بالغین فاقد آنتی بادی محافظتی بر علیه این ویروس باشند .
مطالعات اپیدمیولوژیک در سال 1372 در کشورمان نشان داده که آنتی بادی بر علیه ویروس هپاتیت A در خون بیش از 95% افراد بالاتر از 35 سال وجود دارد (10و11 )

2- هپاتیت E :
اولین بار در سال 1955 یک اپیدمی ( Water – born ) هپاتیت اتفاق افتاد که در آن حداقل 30000 بیمار مبتلا به زردی شدندو بررسیهای کامل تر نشان داد که این اپیدمی توسط ویروس جدیدی غیر از A بوده که هپاتیت E ناگمگذاری شد . امروزه ویروس هپاتیت E شایعترین علت اپیدمی های هپاتیت دهانی – روده ای میباشد ( 43 ) . علاوه بر نوع اپیدمیک انواع تک گیر ( Sporadic ) هپاتیت E در آسیا ، افریقا ، خاوریمانه و امریکای مرکزی می باشد ( 45 – 50 ) بزرگتریم اپیدمی این ویروس در شهر Xingjian چین بوده که در سال 1986 تا 1998 میلادی افزون بر صد هزار نفر را مبتلا ساخت ( 51 ) شایعترین راه انتقال این ویروس از طریق آب آلوده شده توسط مدفوع فرد مبتلا است ( 52 و 53 ) و انتقال فرد به فرد در مورد این ویروس نادر است ( 53 ) در ایران نیز تاکنون اپیدمی بیماری از غرب و شمال غرب کشور گزارش گردیده است که بدترین آن اپیدمی این ویروس در شهر کرمانشاه در سال 13870 میباشد ( 1 و 54 و 55 )

بیماریهای منتقله از غذا :
تأمین سلامت غذا در کنار تلاش برای تهیه غذا اهمیتی دو چندان دارد. مسئولیت مهم دولت‌ها تأمین سلامت زنجیره غذایی از مزرعه تا سفره است و برای عملی کردن آن همکاری بین بخشی وسیعی لازم بوده و هر بخش وظایف خود را باید بدرستی انجام دهد. یکی از مهم‌ترین روش‌های پایش سلامت این زنجیره ثبت و گزارش‌دهی بیماری‌های عفونی منتقله از غذا و مسمومیت‌های غذایی است چرا که افزایش بروز و شیوع این بیماری‌ها لزوم بازنگری سیاست‌های غذایی و بهداشتی را به دنبال خواهد داشت.
به دلایل متعدد بیماری‌های منتقله از غذا امروزه در دنیا رو به گسترش است و همه ساله موجب ابتلاء و مرگ و میر تعداد قابل توجهی از مردم می‌شود حتی در کشورهای صنعتی هر سال بیشتر از 30% مردم به بیماری‌های منتقله از غذا مبتلا می‌شوند.
برای اصلاح نقاط ضعف زنجیره سلامت غذا و برنامه‌ریزی جهت اصلاح و بهبود تغذیه نیازمند اطلاعات درستی از وضعیت بیماری‌های منتقله از غذا (Food borne disease) می‌باشیم که این مهم با برقراری نظام کشوری مراقبت بیماری‌های منتقله از غذا حاصل خواهد شد .

دریافت فایل نظام مراقبت بیماری‌های منتقله از غذا

راهنمای کشوری بیماریهای منتقله ازطریق غذا